DigiBird: crowdsourcing in vogelvlucht

Maandag was ik na langere tijd weer eens in Hilversum. Aanleiding was een tweet van de onderzoeks- en ontwikkelingsafdeling van het Instituut voor Beeld en Geluid, waarin een bijeenkomst werd aangekondigd over crowdsourcing bij erfgoedinstellingen. Bij crowdsourcing doet een instelling een beroep op de kennis van een (al dan niet voorgeselecteerde groep) internetgebruikers. Deze treden op als catalogiseerders, door gepresenteerde items van metadata te voorzien. Als oud-medewerker bij een instituut met cultureel erfgoed in de collectie - de Muziekbibliotheek van de Omroep - wekte dit onderwerp mijn interesse, met name voor muziekschatten.nl. Dat vogels in de projecten centraal staan maakte een en ander voor mij nog interessanter. Twee van mijn oud-collega's - Jan Jaap Kassies en Embert-Jan Messelink - deelden mijn nieuwsgierigheid en gedrieën togen we naar het veelkleurige gebouw naast het Mediapark.

Drie instituten presenteerden zich deze middag en alledrie bleken ze dit jaar een crowdsourcing-project over vogels te zijn gestart. Maarten Brinkerink (Beeld en Geluid R&D), Sander Pieterse (Naturalis, Xeno-canto) en Saskia Scheltjens (Rijksmuseum) vertelden over de projecten waarmee hun instituten bezig waren. Ze gaven daarbij antwoord op de vragen 'Waarom is crowdsourcing relevant voor mijn instituut?', 'Welke gereedschappen gebruiken we daar bij?' en 'Welke lessen hebben we tot nu toe geleerd?'.

Maarten Brinkerink vertelde van het project Spotvogel, dat was opgezet met het radio- en tv-programma Vroege Vogels. Liefhebbers kregen natuurfilmpjes te zien waaraan ze zo veel mogelijk relevante trefwoorden moesten toekennen. In het video labelling spel Waisda? streden ze tegen elkaar. 


Sander Pieterse presenteerde twee doorlopende projecten waarbij de internetgebruiker als leverancier van kennis, content en metadata fungeert: het Nederlands Soortenregister (waarmee Naturalis de biodiversiteit verzamelt, vastlegt en toegankelijk maakt) en Xeno-canto, een website met vogelgeluiden, verzameld en geannoteerd door vogelliefhebbers van over de hele wereld.

Saskia Scheltjens belichtte vanuit een bird's eye view het Accurator-platform van het Rijksmuseum, waar ze recent in dienst trad. Het museum werkte samen met Wikimedia voor het werven van een publieksgroep die hielp bij het determineren en metadateren van vogels op kunstvoorwerpen uit zijn collectie.


Chris Dijkshoorn van de Vrije Universiteit smeedde alle vorige sprekers inhoudelijk aaneen. Via DigiBird zullen de genoemde datasets met beelden, geluiden en video's van vogels uit de genoemde collecties met elkaar worden verbonden door het leggen van links en het ontwerpen van gebruiksvriendelijke interfaces. Ook hierbij zal het surfende publiek weer een wezenlijke rol gaan spelen.

De lessons learned die ik voor een eventueel toekomstig crowdsourcing-project meenam:

• zorg voor een duidelijk beschreven gezamenlijk doel
• benader liefst een niche van kenners of liefhebbers in plaats van een breed publiek
• zorg voor stimuli die de crowd gemotiveerd houden (prijzen, ranglijsten, feedback, forum) 
• het modereren van zaken die uit het proces naar voren komen vergt aandacht en tijd
• maak duidelijk welke informatie je van de gebruikers wilt

Al bij al was het een leerzame middag.Aandachtspunt is nog wel de bekendheid van deze projecten.
Als vogelliefhebber die wel eens een vogelgeluid opzoekt kwam ik niet eerder in aanraking met www.xeno-canto.org.

Een neerslag van deze DigiBird-bijeenkomst is hier te vinden: